Zmartwychwstanie Chrystusowe, nazywane również Zmartwychwstaniem Pańskim lub Paschą Chrystusową, to najważniejsze święto dla chrześcijan. Zostało ono ustanowione już w czasach apostolskich i do czasu wprowadzenia reformy kalendarza obchodzono je w tym samym terminie. Obecnie różnica pomiędzy Kościołem katolickim a prawosławnym może wynosić nawet 5 tygodni. ?Święto Świąt?, jak nazywają prawosławni Wielkanoc Prawosławną, przypada w pierwszą niedzielę po pełni księżyca wg. kalendarza juliańskiego, po obchodach Paschy żydowskiej.

Pascha ? obchody w Cerkwi

W Kościele wschodnim obchody Wielkanocy przypadają na niedzielę po pierwszej wiosennej pełni księżyca. Cerkwie przyozdabia się kwiatami, białymi szatami i światłami, również celebrans, czyli ksiądz odprawiający nabożeństwo, ubrany jest w odświętne białe szary liturgiczne. Ważnym elementem w świątyni jest też całun, zwany płaszczanicą. To bogato zdobiona tkanina, na której widnieje wizerunek Chrystusa otoczonego przez Matkę, uczniów, niewiasty i aniołów. jest ona wystawiana tylko w Wielki Piątek i Wielką Sobotę. Nabożeństwa sprawowane są przy otwartych, królewskich wrotach ikonostasu.

Wierni spotykają się już o 23.30 w Wielką Sobotę i uczestniczą w krótkim nabożeństwie zwanym Jutrznią paschalną oraz w procesji. Zgodnie z tradycją okrążają trzykrotnie cerkiew od zachodu na wschód i zatrzymują się przed zamkniętymi drzwiami, które symbolizują otchłań piekła. Gdy kapłan zapuka trzy razy krzyżem i o tworzy je, ortodoksyjni chrześcijanie mogą wejść do środka To odniesienie do bram raju oraz niewiast, które udały się o świcie do grobu Jezusa, żeby namaścić ciało. Wyznawcy obrządku bizantyjskiego w ten sposób odprawiają rytuał odwalenia kamienia z  grobu Chrystusa.

Po tym doniosłym wydarzeniu, wierni śpiewają psalmy do późnych godzin nocnych. Charakterystycznym motywem dla obchodów Wielkanocy Prawosławnej w obrządku bizantyjskim jest wychodzenie księdza przed ikonę i wznoszenie okrzyków ?Chrystus zmartwychwstał!?. Wierni odpowiadają wtedy ?Prawdziwie zmartwychwstał!?. Pozdrawianie wiernych przez celebransa symbolizuje ukazywanie się zmartwychwstałego uczniom.

Uroczyste nabożeństwo kończy obrzęd myronowania, który polega na namaszczeniu wiernych świętym olejem oraz poświęceniem chleba.

Prawosławne koszyczki

Do koszyczków wkłada się świeczki oraz jedzenie, które zostanie spożyte podczas niedzielnego śniadania. Na stole nie może zabraknąć jajek, mięsa, paschy serowej i babki wielkanocnej zwanej kuliczem, która jest symbolem doskonałości oraz dostatku.

Czerwone pisanki

Pisanki mają czerwony kolor. nawiązują one do rzymskiego cesarza Tyberiusza, który chcą powstrzymać głoszenie przez św. Marię Magdalenę Ewangelii powiedział, że prędzej uwierzy, że białe jajko zamieni się w czerwone, niż w zmartwychwstanie zmarłych. Cesarz musiał więc zmienić zdanie, przyjął nawet chrzest. Czerwień symbolizuje też krew Jezusa przelaną za grzechy, ale i miłosierdzie oraz nadzieję.

Dawniej na Podlasiu w Noc Wielkanocną można było spotkać wędrujących wołoczebników, którzy śpiewając, życzyli gospodarzom pomyślności.

Na podstawie: https://bimkal.pl/kalendarz-prawoslawny/wielkanoc