Z błogosławieństwa Jego Ekscelencji, Najprzewielebniejszego Paisjusza, Arcybiskupa Przemyskiego i Gorlickiego w dniach: 28 października w Rzeszowie w Centrum kongresowym Hotelu Prezydenckiego i 29 października w Gorlicach w Centrum Diecezjalnym, odbyły się Sympozja naukowe poświęcone Jubileuszowi 100. lecia autokefalii naszej Cerkwi „Odrodzeni z Rzeczpospolitą. 100. Lecie nadania autokefalii Polskiemu Kościołowi Prawosławnemu.”
13 listopada 1924 roku Polski Kościół Prawosławny otrzymuje niezależność jurysdykcyjną – autokefalię od Matki Cerkwi Patriarchatu Konstantynopola. Fakt ten jest okazją do retrospekcji trudnej a jednocześnie pięknej historii Polskiej Cerkwi odrodzonej z Rzeczpospolitą. Bolesne doświadczenia i wierność Prawosławiu zaowocowały duchowym wzbogaceniem naszych wiernych dzięki, którym jesteśmy tu i teraz i dajemy świadectwo naszej historii i dnia dzisiejszego. – podkreślił w swym słowie wprowadzającym w tematykę Sympozjów arcybiskup Paisjusz, ordynariusz diecezji przemysko-gorlickiej.
Tematyka Sympozjów dotyczyła: Pojęcia autokefalii, Osoby Metropolity Dionizego, Sytuacji prawnej Cerkwi w II Rzeczpospolitej, Najstarszych reliktów historycznych Diecezji Przemyskiej, Sytuacji Cerkwi Prawosławnej w 1948 r., Autokefalii Cerkwi Ziem Czeskich i Słowacji, Odrodzenia Prawosławia na Łemkowszczyźnie. Zaprezentowano także sylwetki prawosławnych kapelanów męczenników katyńskich, Ks. Onufrego Sapiehy i jego tragicznych losów jako kapłana prawosławnego oraz drogi do prawosławia Irineja Chanata. Wielkie słowa wdzięczności należą się prelegentom, który przekazali uczestnikom wielki zasób wiedzy dotyczący historii naszej Cerkwi i jej pogranicza: arcybiskupowi dr. Paisjuszowi, prof. dr. hab. Aleksandrowi Naumowowi, dr. hab. Tomaszowi Ślusarczykowi, Ks. dr. hab. Stefanowi Szakowi (Słowacja), Ks. protodiakonowi dr. hab. Janowi Husarovi (Słowacja), Ks. prot. dr. Adamowi Magrukowi, Ks. mitratowi dr. Romanowi Dubecowi, Ks. mitratowi mgr. płk. Jerzemu Mokrauzowi, lic. Andrzejowi Kostelnikowi (Słowacja).
Z wielkim zainteresowaniem zebrani wysłuchali wspomnień byłego Posła na Sejm RP p. Eugeniusza Czykwina o tym jak rodziła się Ustawa o stosunku Państwa do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Podczas Sympozjum odbyła się także prezentacja książki „Słowo w niewoli i inne szkice”, której dokonała jej autorka p. Anna Radziukiewicz.
Jego Ekscelencja, Arcybiskup Przemyski i Gorlicki Paisjusz, w znak wdzięczności za pracę dla dobra Cerkwi, nagrodził diecezjalnymi medalami Św. kapłana męczennika Maksyma Gorlickiego p. Eugeniusza Czykwina i p. Annę Radziukiewicz.
Sympozjum towarzyszyła wystawa 100. Lecie autokefalii P.A.K.P. oraz koncert muzyki cerkiewnej w wykonaniu chóru „Kliros” Diecezjalnego Ośrodka Kultury „Elpis” pd. Ks. prot. Jarosława Grycza.
Organizatorem wydarzenia był Diecezjalny Ośrodek Kultury Prawosławnej „Elpis” w Gorlicach, zaś współorganizatorami Prawosławna Diecezja Przemysko-Gorlicka oraz Wydział Teologii Prawosławnej Uniwersytetu w Preszowie (Słowacja). Partnerem wydarzenia była Fundacja LOTTO im. H. Konopackiej zaś patronat medialny pełnili: Przegląd Prawosławny, Gazeta Gorlicka i Telewizja RTVG.
Całość przedsięwzięcia została zrealizowana w ramach obchodów 100. Lecia autokefalii P.A.K.P. objętych Honorowym Patronatem Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej Andrzeja Dudy.
