Aleksander Schmorell, członek działającej w Monachium antynazistowskiej grupy studenckiej ?Biała Róża?, został 4 lutego kanonizowany przez Rosyjską Cerkiew Prawosławną.
Przyszły święty urodził się 16 września 1917 roku w Orenburgu. Matka była Rosjanką, córką prawosławnego duchownego, ojciec Niemcem wychowanym w Rosji, lekarzem. Syna ochrzcili w cerkwi.
W 1919 roku, gdy chłopiec miał dwa lata, matka zmarła na tyfus. Ojciec ponownie się ożenił, także z Niemką pochodzącą z Rosji. W 1921 roku rodzina, uciekając przed wojną domową i rządami bolszewików, zabierając ze sobą nianię, Teodozję Łapszyną, która będzie miała ogromny wpływ na ukształtowanie postawy Aleksandra, wyjechała do Monachium.
Nowa pani Schmorell była rzymską katoliczką i w kościele ochrzczono rodzeństwo Aleksandra, on jednak na nabożeństwa uczęszczał do parafii prawosławnej w Monachium, tworzonej głównie przez rosyjskich emigrantów. Dom pozostał rosyjskojęzyczny, na chłopca rodzina, a potem przyjaciele, mówili Szurik.
Aleksander, powołany do wojska, odmówił złożenia przysięgi na wierność Hitlerowi. Dowódca uznał jego argumenty i zwolnił z przysięgi, bez jakiejkolwiek kary. Oddział Aleksandra znalazł się między innymi wśród tych, które w 1938 roku wkroczyły do Czechosłowacji, zajmując Sudety.
W 1939 roku Aleksander rozpoczął studia medyczne, najpierw w Hamburgu, rok później przeniósł się do Monachium. Tam spotkał Hansa Scholla. Dwaj studenci zawiązali, inspirowaną chrześcijańskimi ideałami, grupę antynazistowską. ?Grupa? to tak naprawdę tylko oni, później dołączą do nich inni studenci ? Willi Graf, Christoph Probst, siostra Hansa Sophie i wykładowca Kurt Huber. Mają zamiar przygotowywać i rozprowadzać ulotki, apelujące do niemieckich sumień.
Nic nie jest tak niegodne cywilizowanego narodu jak dawanie się rządzić bez sprzeciwu nieodpowiedzialnej klice. Dzisiaj każdy uczciwy Niemiec wstydzi się swojego rządu. Nikt nie ma pojęcia o wymiarze wstydu, który spadnie na nas i nasze dzieci, kiedy zasłona opadnie z naszych oczu i prawda o najbardziej przerażających zbrodniach ? zbrodniach, które nieskończenie przerastają ludzką miarę ? ujrzy światło dzienne ? pisali w pierwszej z nich.
Wiedzieli, o czym piszą. Latem 1942 roku na krótko znaleźli się ? Schmorell, Scholl i Graf ? jako medycy na froncie wschodnim. Dla Aleksandra kontakt z ziemią rosyjską był ogromnym przeżyciem. ?Nie wyobrażam sobie, że mógłbym strzelać do Rosjan? ? powiedział przyjaciołom. ?Nie znaczy to, że mógłbym strzelać do Niemców?. Znajomość rosyjskiego pozwoliła na nawiązanie kontaktów z miejscowymi lekarzami i duchownymi. Wszyscy trzej wzięli udział w prawosławnej liturgii.
Po powrocie pisali o holokauście: Od podboju Polski 300 000 Żydów zostało zamordowanych w tym kraju w bestialski sposób. To najstraszliwsza zbrodnia przeciwko godności człowieka, zbrodnia, która nie ma odpowiednika w historii ludzkości. W kolejnej ulotce: Ludzie nie wiedzą, jak mogą stanowić skuteczną opozycję. Staramy się pokazać, że każdy jest w stanie przyczynić się do obalenia tego systemu. Nie mamy wielu dróg do wyboru. Dostępny jest jedynie bierny opór. Sensem i celem biernego oporu jest obalenie narodowego socjalizmu. I w następnej: Każde słowo, które pochodzi z ust Hitlera, jest kłamstwem. Kiedy mówi pokój, oznacza to wojnę, a kiedy bluźnierczo przyzywa imię Wszechmocnego, określa nim moc zła, upadłego anioła, szatana. Walkę przeciw narodowosocjalistycznemu państwu terrorystycznemu musimy prowadzić racjonalnymi środkami, nikt chyba jednak dziś nie wątpi w realność władzy demonów, metafizyczne tło tej wojny.
Ulotek przygotowano sześć, nieco plakatów, pisano hasła na murze. To wystarczyło, by grupa zasłużyła sobie, w opinii władz, na miano zdrajców.
18 lutego 1943 roku aresztowano Sophie i Hansa Schollów, dzień później Christopha Probsta. 22 lutego stanęli przed ?Trybunałem Ludowym? i tego samego dnia pod gilotyną.
Aleksander Schmorell próbował uciekać z fałszywym paszportem do Szwajcarii. Niewłaściwie ubrany, nieprzygotowany do trudów wyprawy, zawrócił do Monachium. Trafił na ciężkie bombardowanie. W schronie ktoś go rozpoznał… Na ?rozprawę? czekał do kwietnia, na egzekucję do 13 lipca. Poprowadzono go na nią wraz z Willim Grafem i Kurtem Huberem.
W listach z więzienia pisał do rodziny o pogłębieniu wiary, spokoju, jaki daje pewność, że służył prawdzie. Kilka godzin przed śmiercią napisał: Jedno nade wszystko kładę Wam na sercu: Nie zapominajcie o Bogu!
W 2006 roku, gdy za sprawą filmu ?Sophie Scholl ? ostatnie dni?, pokazywanego także w Polsce, o ?Białej Róży? zaczęto głośno mówić, Elisabeth Scholl Hartnagel, siostra Hansa i Sophie, powiedziała w jednym z wywiadów, że nie znosi, kiedy ludzie nazywają brata i siostrę bohaterami, gdyż używają tego jako wymówki ? dobrze, mogli zrobić to, co zrobili, ponieważ byli bohaterami, ale nie można oczekiwać ode mnie niczego podobnego, ponieważ nie jestem bohaterem. A przecież to byli zwykli ludzie, którzy pracowali z dnia na dzień, aby osiągnąć coś większego niż oni sami… Aleksander Schmorell ? mówiła ? był młodym człowiekiem obdarzonym wieloma talentami. Miał dobrych przyjaciół, znał się na rzeźbie, muzyce, literaturze. Kobiety były nim oczarowane. Wszystko to zapowiadało jasną przyszłość, ale z powodu wiary te kuszące sprawy nie zatrzymały go na ziemi. Zrobił to, co uznał za słuszne, za dużo ważniejsze.
Ciało Aleksandra pochowano na cmentarzu Perlacher Forst. Po wojnie Amerykanie zbudowali obok niego bazę wojskową. W 1990 roku, po jej zamknięciu, budynki wystawiono na sprzedaż. Kościół garnizonowy kupiła rosyjska społeczność prawosławna. Teraz cerkiew, należącą do jego dawnej parafii, od mogiły świętego oddziela tylko ulica.
Proces kanonizacji św. Aleksandra Schmorella, rozpoczęty w 1993 roku, zakończył się w 2008. Ustalono, że będzie to pierwszy Nowy Męczennik wspólnie kanonizowany od czasu połączenia Patriarchatu Moskiewskiego z Rosyjską Cerkwią za Granicą.
W uroczystościach, którym w soborze św.św. Nowych Męczenników i św. Mikołaja w Monachium przewodniczył arcybiskup berliński Marek, wzięli udział hierarchowie z Rosji, Ukrainy, Niemiec, Szwajcarii i USA, przedstawiciele Kościoła rzymskokatolickiego oraz krewni i przyjaciele św. Aleksandra.
Powstała też ikona św. Aleksandra. W ręku trzyma i krzyż, i kwiat białej róży. Lekarski fartuch, z opaską Czerwonego Krzyża, przykrywa mundur Wehrmachtu.
Świętości bowiem nic nie ogranicza, nie zna ona granic, podziałów, zawsze i wszędzie ukształtować się może wzór, który i innym pomoże prostować drogi.
Przegląd Prawosławny.
ELEOS – wernisaż wystawy we czwartek 24 lipca 2016 o godz.14.00, wstęp bezpłatny
Serdecznie zapraszamy: ks.Arkadiusz Baranczuk
Kurator wystawy – mgr Maria Szymańska
